Η γνώμη μου

ένα κέιμενο που έγραψα για την απεργία

Η απεργία πέινας νίκησε (;)

''Το τέλος δεν είναι μια στιγμή. Είναι η συμπύκνωση της αιωνιότητας''

Με την ικανοποίηση μέρους των αιτημάτων των απεργών έληξε την Τετάρτη το απόγευμα η απεργία πείνας 287 αγωνιστών μεταναστών μετά από 44 μέρες. Βιώνοντας και συμμετέχοντας στον αγώνα της αλληλεγγύης από την κατάληψη του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και κατόπιν από την πόλη της Ξάνθης, θα προσπαθήσω να αποτυπώσω κάποιες πρώιμες σκέψεις που σκοπό έχουν την διάδοση και την εμπέδωση της συνείδησης του αγωνιζόμενου/ης και σε καμμία περίπτωση την καθ'όλον αξιακή κριτική της απεργίας.

Από τις πρώτες μέρες του αγώνα φάνηκαν τα περιορισμένα όρια μέσα στα οποία μπορούσε να διαχυθεί ο αλληλέγγυος λόγος και η αλληλέγγυα πράξη. Απέναντι στο ριζοσπαστικότατο και μη-ρεαλιστικό αίτημα της νομιμοποίησης όλων των μεταναστών (όπως αρχικά αρθρώθηκε και κατόπιν περιορίστηκε για τους 300 απεργούς πείνας) συσπειρώθηκε όλος ο περίφημος ελληνικός εθνικός κορμός. Και μιλάμε για ένα πλέγμα κοινωνικών σχέσεων και σχηματισμών που περιλαμβάνει από τα ντόπια αφεντικά που έχουν ξεκάθαρο ταξικό συμφέρον στην επίκληση της εθνικής ενότητας μέχρι τις μικροαστικές μάζες που αναβίωσαν το όνειρο της εθνικής καθαρότητας σαν το ύστατο καταφύγιο που θα τις προφύλαζε από την κατρακύλα της εθνικής οικονομίας. Εισαγγελείς, πρυτάνεις και δημοσιογράφοι συστρατεύθηκαν παγίως αντιμισθέντες με το κράτος στην παραπληροφόρηση της κοινής γνώμης και κινήθηκαν σε πεδία όπου συνάντησαν μέχρι και τον λόγο κομματιών της αριστεράς (βλ. ΔΗΑΡΙ).

Από την άλλη, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς και συνεπείς ενώπιον του ανταγωνιστικού κινήματος θα πρέπει να ομολογήσουμε την απουσία μεγάλης μερίδας των μεταναστών και των μεταναστευτικών ενώσεων και συλλόγων. Θα πρέπει να ομολογήσουμε την δυσχέρεια επικοινωνίας και συνεννόησης με εργατικά σωματεία αλλά και με τον χώρο της εκπαίδευσης (ίσως με κάποιες επιφυλάξεις το τελευταίο). Αλλά δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι επρόκειτο για μια καμπάνια αλληλεγγύης συγκρινόμενη στο μέγεθος με αυτή των 7 απεργών πείνας (συλληφθέντων τον Ιούνη του 2003 στην σύνοδο των G-8) αλλά πολύ διαφορετική όσον αφορά το διεκδικητικό της κομμάτι αλλά και την ιδιομορφία του υποκειμένου που τέλεσε τον αγώνα.

Ερχόμενοι/ες στο δια ταύτα ήταν ίσως η πρώτη φορά που ευρύτερα κομμάτια του ανταγωνιστικού κινήματος άρθρωσαν ένα προσωμοιωμένο στο μίνιμουμ μέτωπο διεκδίκησης απέναντι στο κράτος. Ήταν μάλιστα από τις λίγες φορές που άτομα και συλλογικότητες που τηρούν μια συγκεκριμένη στάση στο ζήτημα της απεύθυνσης δεν περιορίστηκαν μόνο στην''κοινωνική δουλειά'' και στην προπαγάνδιση των αιτημάτων αλλά κινήθηκαν και στα πεδία της άμεσης πολιτικής πίεσης προς το κράτος και τους κρατούντες (αναφέρομαι στις καταλήψεις πολιτικών γραφείων και φορέων της Δημόσιας Διοίκησης).

''Stay by me...''

Είναι σημαντικό στο σημείο αυτό να αρθρώσουμε κάποιες σκέψεις που προσεγγίζουν τα ζητήματα και την μορφή της αλληλεγγύης που έθεσε αυτός ο αγώνας. Το υποκείμενο του αγώνα ήταν οι 287 μετανάστες που σε συνεννόηση με το ΦΜΚ αποφάσισαν την μορφή του αγώνα τους και σε πρώτη φάση ζήτησαν την υποστήριξη αναρχικών και αριστερών συλλογικοτήτων απ' όλη την Ελλάδα. Οι τελευταίοι ήταν το υποκείμενο της αλληλεγγύης. Το αίτημα αποφασίστηκε να είναι αυτό από τους μετανάστες και οι αλληλέγγυοι/ες το στήριξαν και το αναπαρήγαγαν παρά τις όποιες αποκλίσεις ή διαφοροποιήσεις μπορεί να είχαν. Από την αρχή φάνηκε ξεκάθαρα ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους μετανάστες. Αποκλειστικά όμως;

Όσον αφορά ζητήματα άμεσα σχετιζόμενα με τον αγώνα τους, ναι. Όσον αφορά την μορφή της αλληλέγγυας δράσης, όμως, άνοιξε ένα πεδίο μέσα στο οποίο οι πρωτοβουλίες αλληλεγγύης μπορούσαν να διοχετεύσουν τα χαρακτηριστικά τους.

Έτσι η Ανοιχτή Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης στους μετανάστες στην Θεσσαλονίκη πήρε την απόφαση να μην επιτρέψει την είσοδο τηλεοπτικών συνεργείων συλλήβδην και ανέλεγκτα στο κτίριο του ΕΚΘ αλλά να διοργανώνει συνεντεύξεις τύπου ορίζοντας η ίδια το περιεχόμενό τους, αναγκάζοντας τα μέσα να αναπαράγουν ''τον δικό μας λόγο'' και αποτρέποντας με τον τρόπο αυτό -στον βαθμό που είναι δυνατό- την διαστρέβλωση του αγώνα. Αντιθέτως η στάση της Ανοιχτής Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης στην Αθήνα ήταν διαφορετική. Ο κατακλυσμός εικόνων, ιδίως τις 2 πρώτες μέρες, από το κτίριο της Νομικής έδωσε πάτημα στα μμε να ''ιδεοποιήσουν'' τον αγώνα, να τον κάνουν εικόνα για σπικάζ, επενδύοντάς την με τον διαστρεβλωτικό τους λόγο. Γνώμη μου είναι ότι η κοινή γνώμη διαμορφώθηκε a priori από τα μμε πριν ακόμα οι αλληλέγγυι/ες προλάβουν να κοινωνήσουν τον αγώνα και το αίτημά του. Για το λόγο αυτό όλη η κουβέντα των ημερών περιορίστηκε στο ζήτημα της κατειλημμένης Νομικής και δεν γινόταν λόγος για τον πυρήνα της ύπαρξης αυτών των ανθρώπων σε εκείνο το μέρος, δηλαδή για την απεργία πείνας και το αίτημά της. Το παραπάνω με κάποιο τρόπο αποτέλεσε μια είδους ''κοινωνική νομιμοποίηση'' για το κράτος να άρει το άσυλο και να μετεγκατασησει βίαια την απεργία. Βέβαια το οτιδήποτε έγινε ήταν πολιτική απόφαση της κυβέρνησης αλλά δεν πρέπει να αγνοούμε και τούτο:

Σκοπός του αγώνα της αλληλεγγύης δεν ήταν αποκλειστικά και μόνο η ικανοποίηση των αιτημάτων των απεργών αλλά και η εκμετάλλευση του πεδίου που ανοιγόταν για την έναρξη κοινωνικών διεργασιών και ζυμώσεων που αφορούν το μεταναστευτικό και το ρατσιστικό ζήτημα ή -γιατί όχι- και το καθημερινό, γενικότερα. Οπότε ο αγώνας διεπόταν από κοινωνικούς όρους οι οποίοι στην αδιαμεσολάβητη μορφή τους παράγουν μια τελείως διαφορετική δυναμική απ' αυτή που εσκεμμένα αποτρέπει η μεσολάβηση των μμε. Με άλλα λόγια τα 10.000 φυλλάδια ή οι 100 πορείες ή οι 10 μικροφωνικές κινητοποιούν τελείως διαφορετικούς κοινωνικούς ανακλασμούς απ' ότι τα 10 λεπτά τηλεοπτικού χρόνου στο αλ τσαντίρι νιουζ. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν αναδεικνύουν μόνο τον εργαλειακό τους χαρακτήρα (δηλαδή την ευρεία δημοσιοποίηση του γεγονότος) αλλά και τον πολιτικό τους, όπως όλες οι δομές των αγωνιζόμενων οφείλουν να προσπαθούν.

''Πολιτική είναι η συνέχιση του πολέμου με άλλα μέσα''

(Κ. Κλαούζεβιτς)

Υπάρχει ταξικός πόλεμος. Αλλά προς στιγμήν τον κερδίζουν τα αφεντικά. Το σκηνικό στην Νομική ήταν σκηνικό πολέμου. Στρατός, αποκλεισμός περιοχής, όμηροι, διαπραγματεύσεις. Η άρση του ασύλου και η βίαιη μεταγκατάσταση ήταν μια ήττα που για καιρό θα την κουβαλάει το κίνημα. Μια στιγμή που δημιούργησε πολιτικό προηγούμενο. Μία απόφαση που βάρυνε κάποιους για να την πάρουν και θα βαρύνει σίγουρα και πολλούς κατοπινούς που θα την χρεώνονται. Μία νύχτα-φάρσα και ένας ιδιοκτήτης να παίρνει αποφάσεις της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Φυσικές αποχωρήσεις, συντροφικά κρεμάσματα και το γραφείο του Τσίπρα να δηλώνει στις 6 μ.μ. ότι ''δεν βοηθούν οι μετανάστες με την στάση τους''. Η ακαδημαϊκή κοινότητα ήταν απόυσα τόσο κατά την διάρκεια όσο και μετά. Γιατί όμως;

Οι μετανάστες δεν ήταν φοιτητές. Ήταν εργάτες. Η ιδιομορφία της φοιτητικής αγωνιστικότητας έδειξε τα περιορισμένα αντανακλαστικά της και ηττήθηκε από την συντονισμένη επίθεση που κάνει το κράτος κατά του πανεπιστημιακού ασύλου αλλά και τόσων άλλων κοινωνικών κατακτήσεων. Η επιλογή του Εργατικού Κέντρου, κατά την γνώμη μου, κρίθηκε σωστή.

''Κουράγιο σύντροφοι γιατί είμαστε καταδικασμένοι να χάνουμε μέχρι την τελική νίκη, την επανάσταση.''

(Ευ. Σταθόπουλος)

Ένα θολό τοπίο ακολούθησε την λήξη της απεργίας σχετικά με το περιεχόμενο της συμφωνίας. Μειώθηκαν τα 12 σε 8; Ισχύει για όλους; Τι σημαίνει ''συγκεκριμένες προϋποθέσεις''; Γιατί δεν υπήρξαν επίσημες ανακοινώνσεις και γιατί να τις περιμένουμε; Πώς περιμέναμε την λήξη της απεργίας και γιατί κάποιος κόσμος έμεινε με το έωλο ερώτημα αν αυτή η συμφωνία λογίζεται σαν νίκη; Τί θα πεί νίκη και πως τελειώνει ένας αγώνας;

Η θριαμβολογία και η ρητορική της νίκης είναι κάτι που δεν συνάδει με τον διαρκή αγώνα για την ανατροπή των σχέσεων εκμετάλλευσης και καταπίεσης και θα παραμένει ένα συνεχές ερώτημα που συνεχώς θα απαντάται με την κοινωνική επανάσταση. Η ρητορική της νίκης μπορεί να γίνει και ρητορική της εσχατολογίας και ταιριάζει σε επι μέρους αγώνες. Ήταν η απεργία πείνας όμως ένας επί μέρους αγώνας;

Σίγουρα αυτό το κείμενο δεν φιλοδοξεί να δώσει καίριες απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα και μάλιστα μέσα σε λίγες γραμμές. Αφορμώμενος όμως από τα λόγια του Ευ. Σταθόπουλου θα καταφύγω στην ευκολία της εκφοράς της προσωπικής μου γνώμης.

Είναι νίκη. Είναι νίκη για ένα κίνημα που μόνο ήττες έχει μάθει να βιώνει και μόνο ήττες έχει ενσωματώσει στον συλλογικό του ψυχισμό (sic). Δολοφονίες, συλλήψεις, καθείρξεις,, ωμή καταστολή, απολύσεις και εντεινόμενη υποτίμηση των ζωών μας.

Είναι νίκη γιατί έτσι την εξέλαβε το υποκείμενο του αγώνα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί ο καθένας κι η καθεμία να ορθώσει την δική του κριτική. Το παρόν κείμενο άλλωστε δεν κάνει τίποτα διαφορετικό.

Είναι νίκη γιατί το υποκείμενο του αγώνα ήταν 287 μετανάστες χωρίς χαρτιά και διεκδίκησαν με αγωνιστικότατο και αξιοπρεπέστατο τρόπο τα αυτονόητα σε μια εποχή που με εξαίρεση κάποιους ταξικούς αγώνες, η υπόλοιπη εργατική τάξη πνέει τα λοίσθια. Γύρω απ' αυτό αναπτύσσεται και μια μεγάλη κουβέντα για το ζήτημα της συνδιαλλαγής με το κράτος και αν αυτή αποτελεί ρεφορμιστικό μέσο. Δεν θα επιχειρήσω να δώσω απαντήσεις αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι διεκδικήσεις σε μια κοινωνία αποτυπώνουν με κάποιο τρόπο τους κοινωνικούς συσχετισμούς. Ένα ισχυρό και μαχητικό εργατικό κίνημα θα επιφύλλαζε διαφορετική αντιμετώπιση στο κράτος σχετικά με την επίθεση που συντελείται τα τελευταία χρόνια και αποκαλούνε κρίση απ' ότι το σύγχρονο. Οπότε ήταν νίκη όχι μόνο για τους μετανάστες αλλά και για όλη την εργατική τάξη που θέλει να αγωνιστεί.

Είναι νίκη γιατί αν δεν διεκδικήσουμε το έδαφος που κερδίθηκε είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι θα το απωλέσουμε. Είναι μια κατάκτηση που θέλει την ολοένα και εντονότερη παρουσία μας σε ζητήματα μεταναστευτικού στο κατοπινό μέλλον.

Είναι μια νίκη που δίδαξε ότι η ορμή της αλληλεγγύης μπορεί να γκρεμίσει τα τείχη της σύγχρονης αποξένωσης και πάνω είναι νίκη για την παρακαταθήκη που άφησε : οι σχέσεις και η συνείδηση του αγωνιζόμενου/ης.

Τίποτα δεν τελείωσε – Όλα συνεχίζονται

Θ.Ρ.